" کاروان دلواپسان بیمار"

چندروز پیش در باند سرعت اتوبان صدر در حال رانندگی بودم که یهو یک آمبولانس پشتم سبز شد. طبق قاعده به باند کناری اومدم تا آمبولانس عبور کنه. طبق عادت که بعد از راه دادن به کسی به جای اولیه برمیگردم، به مسیر اولیه برگشتم که مجدد یک ماشین پشتم چراغ زد و من فکر کردم حتما این بنده خدا همراه مریضه و نگران. راه دادم و به لاین کناری اومدم. بعد از اون دیدم کل اتوبان انگار همراهان مریض بودن، قطار شدن پشت آمبولانس، یک صحنه  کمدی تراژدیک بود. احتمالا اگر از بالا به این صحنه نگاه می کردی تقریبا 80 درصد ماشین ها از لاین دو و یک مایل شده بودند به سمت چپ و من اون وسط مونده بودم و میخواستم فقط نجات پیدا کنم و حرکت کنم، نمی شد که نمی شد. با خودم فکر کردم چه کاروان دلواپسی داره بیمار داخل اون آمبولانس!

دیروز که خبر ساختمان پلاسکو را شنیدم، همه وجودم لرزید  اول از خود حادثه و صد البته بسیار بیشتر از تجمع دلواپسان  فاجعه!  من واقعا نمی دونم که این حجم فیلم و عکسی که گرفته میشه به درد چی می خوره؟ بارها دیدم در مراسم عروسی و عزا، سفر و  طبیعت، کنسرت و تشییع جنازه یک سری انسان نه چندان هوشمند با گوشی های ظاهرا هوشمند در حال نه "حضور" در آن واقعه ، بلکه خاطره سازی از آن  واقعه هستند. این خاطره سازی برای چیه؟ کجا خودتون میبینید و یا به چه کسانی نشون میدهید؟ بارها و بارها دیدم و شنیدم که آدم ها میگن هیچکدوم از عکسایی که گرفتمو ندیدم. انگار مردم عادت کردن به آرشیو درست کردن و سند سازی.

از همه این مکان ها، چه عروسی، چه طبیعت و آثار باستانی، چه کنسرت و تشیع جنازه، کلی فیلم و عکس باکیفیت توسط عکاسان حرفه ای گرفته میشه.

وقتی جایی میری با خودت بپرس "چرا" اومدی اینجا؟ اگر مجلس شادی هست، که حضورت باعث خوشحالی صاحبان مراسمه و اگر غم و تشییع جنازه که باز هم حضور ما آرام بخشه صاحب عزاست. اگر طبیعت و آثار باستانی هست که خب بابا حسابی ببین و حال کن و غرق شو و لذت ببر. بعد هم برو یه کتاب عکس از اونجا بخر و یا از اینترنت دانلود کن.

حالا اینا هیچی، آخه حادثه های ناراحت کننده مثل صحنه اعدام، فرو ریختن ساختمان، آتش سوزی، مراسم تشییع جنازه چه چیز جذابی داره که تماشا کنیم و عکس و فیلم بگیریم و یا در شبکه های اجتماعی به اشتراک بگذاریم. اشتراک گذاشتن چه چیزی واقعا؟ غم و اندوه و بدبختی آدم ها؟ حالا اگر مثلا پسر عمه تو ببینه که در فلان جا بودی، کلی باحالی و مورد تکریم و تحسین فامیل قرار میگیری؟

جز اینکه مانع کسانی میشیم که میتونستن کاری کنند و روی دردی مرهمی بگذارن که ما نگذاشتیم خدمتی کنند.

به نظرم ریشه همه این رفتارها  به عوامل مختلفی بر می گرده مهمترینش بی استفاده گذاشتن  قوه تفکر و نپرسیدن چرایی رفتارهاست و در یک کلام " بی خردی" آدم ها . اینکه عادت کردیم یک سری کارها را انجام بدیم بدون اینکه بدونیم چرا!

دوم نداشتن هیچ دستاوردی در زندگی و چسبوندن خودمون به این چیزهای دم دستی برای کسب پرستیژ و دیده شدنه! آدمی که هیچ جا دیده نمیشه و به قول روانشناس ها "نوازش" نمی گیره، ترجیح میده بد دیده بشه ولی دیده بشه (نوازش منفی)

 یکیش هم اینه که بسیاری از آدم ها تقلید می کنند: تا یکی دوربینشو درمیاره و عکس میگیره، همه دوربین ها بیرون میاد. از یک جایی به بعد "سرایت اجتماعی" باعث تکثیر یک رفتار میشه (هم شکلی اجتماعی).  اینو راحت میشه امتحان کرد: با 4 تا از دوستانتون هماهنگ کنید و در فاصله یکی دو متری بایستید و به بالا و  نقطه ای مثلا پشت بام یک ساختمان بلند  نگاه کنید. یواش یواش کلی آدم دورتون جمع میشن و نگاه می کنند به اون صحنه، بدون اینکه بدونند ماجرا چیه! کافیه یه نفر هم بگه طرف میخواد خودشو بندازه پایین، دیگه کلا شایعه میشه که یه خودکشی در حال وقوعه.

این شیوه، به خودی خود بد نیست. اینکه چطوری استفاده میشه مهمه. هم شکلی اگر در کارهای خوب باشه خیلی هم خوبه مثلا در همون حادثه دیروز یک عده رفتند سازمان انتقال خون که خون اهدا کنند. دیگه طوری شده بود که تصاویر نشان داده در سایت ها جمعیت نسبتا زیادی را در بعضی مراکز اهدای خون  نشون میداد.

به نظرم بهتره به شیوه های مختلف با این دوربین به دست ها و تجمع کنندگان مقابله کرد، حالا چه به صورت کمپین های اجتماعی "نه" به عکس و فیلم! در شبکه های اجتماعی و چه با حکم دینی مراجع مبنی بر گناه بودن این رفتارها، چه با آموزش در مدارس و مراکز آموزشی و از همه مهمتر با توبیخ اجتماعی و نگاه منفی داشتن به کسانی که رعایت نمی کنند(به قول یکی از اساتیدمون معمولا اکثریت افراد روز عاشورا لباس قرمز نمی پوشند، نه برای اینکه قانونه، که هیچ قانونی در این زمینه وجود ندارد بلکه برای این که از توبیخ اجتماعی و نگاه منفی همدیگه واهمه دارند و نمی خواهند متفاوت به نظر برسند). اگر هرکدوم از ما به کسانی که در یک صحنه جمع شدند و فیلم می گیرند نگاه سرزنش آمیز داشته باشیم و این رفتار پاداش نگیره، یواش یواش از وقوعش کم میشه.